Normaal gesproken beschikt een mens over 2 rechte benen, hoewel kleine afwijkingen (scheefstand, X- of O-benen) “normaal” zijn. Normale benen zorgen over een optimale drukverdeling over de binnen- en buitenkant van de knie. Indien er echter een duidelijk afwijkende stand van het been bestaat, wordt de binnenkant (bij O-benen) of buitenkant (bij X-benen) zo sterk belast dat hierdoor een verhoogd risico op het ontwikkelen van kraakbeenschade (en artrose) ontstaat.
Oorzaken van een afwijkende stand van de benen zijn bijvoorbeeld ongelukken (breuken met betrokkenheid van de groeischijf), reuma, tumoren, paresen / contracturen, overgewicht, of erfelijke / aangeboren aandoeningen.
De stand van het been wordt door middel van een röntgenfoto bekeken, waarop het hele been afgebeeld is. Ook kan op basis van deze foto’s een inschatting gemaakt worden, hoeveel (bij een operatie) graden het been gecorrigeerd moet worden.
CONSERVATIEVE THERAPIE:
Kinderen en jongeren met nog niet gesloten groeischijven:
Zo lang de groeischijven van de benen nog “open” zijn, kan door middel van orthesen of een operatie de stand van het been gecorrigeerd worden. Bij een operatie worden bijvoorbeeld aan 1 kant van het been de groeischijven gesloten, zodat door de lengtegroei over de andere kant een correctie ontstaat.
Volwassenen:
Bij sterke afwijkingen van de stand van het been, met weinig of beginnende (pijn)klachten en nog geen relevante slijtage kunnen de volgende behandelingen overwogen worden:
- Verandering / vermindering van de belasting van de knieën
- Gewichtsreductie!
- Steunzolen of verhogen van binnen- of buitenkant van de schoen
- Injecties met hyaluronzuur, “eigen-bloed-therapie”
- Voedingssupplementen (Glucosamine, Chondroitine)
- Orthesen, acupunctuur
- Fysiotherapie
OPERATIEVE THERAPIE:
Door middel van een correctuur van de stand van het been, wordt de dynamiek en de belasting van het been verandert, waardoor de belasting van de knie beter over binnen- en buitenkant verdeeld wordt en het “zieke” gedeelte ontlast wordt. Bij een O-been stand gebeurt dit door een valgiserende correctie (onderbeen) en bij een X-been door een variërende correctie (bovenbeen).
Voor een operatie wordt met een röntgenfoto van het gehele been de afwijkende stand gemeten, zodat precies uitgerekend kan worden hoeveel het been gecorrigeerd moet worden.
Tijdens de operatie wordt als eerste een artroscopie van de knie doorgevoerd (indien deze tot voor kort niet heeft plaatsgevonden) zodat een goed beeld ontstaat van de kraakbeenschade in de knie. Eventuele schade aan meniscus en banden worden dan gelijk meebehandeld.
Principe van de operatie is door het onderbeen of bovenbeen te “breken” (door een zaagsnede) en (afhankelijk van het probleem) zo de beenstand te corrigeren, en met een plaat en schroeven vast te zetten. Soms kan het noodzakelijk zijn om zowel het boven- als onderbeen te corrigeren.
NA DE OPERATIE:
Na de operatie wordt het been behandeld zoals na een botbreuk. Dit betekent, dat een orthese vereist is, en het been (minimaal) 6 weken niet volledig belast kan worden (tot de breuk genezen is). Na een operatie is fysiotherapie een vereiste, alsmede een tromboseprophylaxe zolang het been niet volledig belast wordt. Indien gewenst, kunnen de platen en schroeven na 12 – 18 maanden verwijderd worden.